O Henryku Sienkiewiczu
Henryk Sienkiewicz urodził się 5 maja 1846 roku w Woli Okrzejskiej na Podlasiu. Pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej, a przez matkę spokrewniony był z najznakomitszymi rodami szlacheckimi. Życie pisarza przypadło na okres zaborów. Młody Sienkiewicz wzrastał pomimo trudnych czasów w domu, w którym pielęgnowano tradycje patriotyczne i kult przeszłości.
Pobierał nauki w warszawskiej Szkole Głównej. Poszukując życiowej drogi studiował początkowo prawo i medycynę, by w ostateczności przenieść się na wydział filologiczno – historyczny.
W roku 1871 zrezygnował ze studiów. Zadebiutował jako dziennikarz drukujący pod pseudonimem „Litwos” felietony w prasie warszawskiej.
Pierwsza powieść Na marne wydana w 1872 roku uwidoczniła niebywały talent literacki pisarza. Kolejne lata to praca w dziale literackim pisma „Niwa”, na łamach którego ukazały się nowele: Stary sługa, Hania.
Mając trzydzieści lat udaje się do Ameryki Północnej. Nowe doświadczenia i wiedzę płynącą z obserwacji życia polskich emigrantów w Kalifornii zamyka w noweli Selim Mirza i dramacie Na jedną kartę. Okres ten podsumowują Listy z podróży po Ameryce, w których pisarz kreśli obraz mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Powrót do Warszawy (1879 r. ) to czas powstania kolejnych utworów Sienkiewicza , takich jak: Latarnik, Sachem i Wspomnienia z Maripozy. Podróże do najodleglejszych zakątków świata (Konstantynopol, Ateny, Włochy, Hiszpania, Rumunia, Afryka) owocowały licznymi utworami, z których najbardziej znanym jest powieść dla młodzieży W pustyni i w puszczy . Stawały się one sposobem bycia i warunkiem pracy pisarza.
Życie osobiste Henryka Sienkiewicza wiąże się nierozłącznie z trzema Mariami – kolejnymi żonami pisarza. Małżeństwo z Marią Szetkiewiczówną dało Sienkiewiczowi dwójkę dzieci. Kolejny, niezwykle krótki związek z Marią Romanowiczówną, zakończył się, nim zdążył się na dobre rozpocząć. W 1904 roku pisarz ożenił się z Marią Babską.
Życie w domu kultywującym narodowe tradycje wobec zniewolenia zaborców, uwidacznia w twórczości Sienkiewicza stale obecna tematyka historyczna. Poprzez odwoływanie się do przeszłości i tradycji powieści Sienkiewicza budziły nadzieję i dawały siłę. W 1882 roku objął redakcję „Słowa”. Był to czas pracy nad powieścią historyczną pt. Ogniem i mieczem. Pozytywny odbiór czytelników skłonił go do napisania drugiej części utworu, którą zatytułował Potop. W maju 1888 roku Sienkiewicz zakończył pisanie Pana Wołodyjowskiego, będącego ostatnią częścią Trylogii. Pisarstwo Sienkiewicza cieszyło się od zawsze ogromnym uznaniem czytelników, którego wyrazem stało się podarowanie mu w darze od społeczeństwa majątku ziemskiego – Oblęgorka. Obecnie mieści się tam muzeum pisarza.
W 1905 Henryk Sienkiewicz roku jako pierwszy Polak otrzymał literacką Nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Osiągnął za życia prestiż, sławę oraz sukces finansowy. Po napisaniu Trylogii stał się najlepiej zarabiającym pisarzem polskim
Zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey. Jego prochy osiem lat później sprowadzono do Warszawy i złożono w krypcie katedry św. Jana.
do góry
NAJWAŻNIEJSZE DZIEŁA
nowele
- Stary sługa, Listy z podróży, Szkice węglem (1875)
- Jamioł, Janko Muzykant (1878)
- Latarnik (1880)
powieści
- Ogniem i mieczem (1884)
- Potop (1886)
- Pan Wołodyjowski (1888)
- Bez dogmatu (1890)
- Rodzina Połanieckich (1894)
- Quo vadis (1896)
- Krzyżacy (1900)
- W pustyni i w puszczy (1911)
adaptacje filmowe:
- Krwawa dola wg. Szkice węglem (1912), (1956)
- Bartek zwycięca (1923)
- Janko Muzykant (1930)
- Qvo vadis (1951), (2001)
- Krzyżacy (1960)
- Pan Wołodyjowski
- W pustyni i w puszczy (1973), (2001)
- Potop (1974)
- Latarnik (1976)
- Rodzina Połanieckich (1978)
- Hania (1984)
- Ogniem i mieczem (1999)
opracowała: Małgorzata Żarna
do góry
